Ik bedacht me laatst 'is het niet beter om Linux op je computer te hebben?!'
Toen ik me dat afvroeg kwamen de volgende vragen bij me boven:

- Kun je Linux naast je XP op de C: draaien?! Dus dat je tijdens je opstart kan kiezen tussen XP of Linux (dit voor uitproberen van Linux).

dat kan zeker. Je hebt het over een dual-boot-systeem.
Elke (of toch diegene die ik al heb geprobeerd?) Linux-installatie heeft de mogelijkheid om naast een bestaand besturingssysteem geïnstalleerd te worden. Dat gaat dan met een boot manager die zich op de MBR van uw harde schijf nestelt (in plaats van enkel de code om bvb Windows op te starten). De meest bekende bootmanagers zijn GRUB en lilo, waarvan GRUB tegenwoordig het meest wordt gebruikt.

- Kun je op Linux alles draaien wat je ook onder XP ook hebt draaien?!

in principe wel, ja.
Er zijn office-pakketten voor Linux (OpenOffice bvb), browsers, e-mailtoepassingen, ...
Alle "dagelijkse" toepassingen zijn zeker ook onder Linux te draaien. De meer specialistische programma's draaien soms enkel onder Linux, of enkel onder Windows.
U dient enkel rekening te houden dat u misschien wat aan de "look and feel" van Linux moet wennen.

- Geldt dat ook voor installeren van je printer, muis, toetsenbord etc etc?!

Ja, zolang u geen al te exotische hardware gebruikt zullen die normaalgezien mooi gedeteceerd en geïnstalleerd worden. De begindagen van Linux waar veel hardware niet werd ondersteund zijn al een tijdje achter de rug. Enkel speciale apparaten als PCI RAID kaarten en nieuwe SATA controllers durven nog wel eens problemen geven...

- Wat is in dat geval een handige en simpele  Linux versie?! (Nederlandstalig).

De simpelste die ik al ben tegengekomen is Ubuntu. Daar zit standaard zelfs geen compiler bij Ik zou voor desktop-gebruik Suse Linux aanraden. Ik weet niet hoe het bij Ubuntu zit, maar bij Suse zijn de nodige drivers om DVD's en mp3's af te spelen niet meegeleverd wegen copyright. Gelukkig staat op de site van Suse al meteen een link naar de uitleg.

Als u het niet ziet zitten om de cd's zelf te downloaden en te branden kunt u voor vele Linux-distributies een cd'tje bestellen op sites als opensoft.nl

U hoeft overigens niet per sé meteen wat op uw harde schijf te zetten om met Linux te kunnen experimenteren. Er zijn zogenaamde Linux Live CD's waarmee u kunt opstarten en die u meteen in een Linux-omgeving planten. Wel rekening mee houden dat u nog een extern medium nodig heeft (harde schijf, usb-disk, ...) als u documenten wil opslaan. Alle instellingen gaan normaliter ook bij elke herstart verloren als u geen extra opties meegeeft.
Een voorbeeld van zo'n Live CD is Knoppix.

Greets,

Unicorn

Allereerst, ik ben een leek op dit gebied, dus vele dingen die je nu zegt zijn nieuw voor me.
Ik heb geen idee wat een MBR is, en wat een boot manager is + wat je daar in detail mee kunt.

de MBR, of Master Boot Record, is het eerste record op de harde schijf dat wordt aangesproken door het BIOS, zodat het besturingssysteem kan opstarten.

Bij een Windows-installatie wordt daar bvb code op gezet die het Windows-boot mechanisme in gang steekt (boot.ini, ntoskrnl.exe en dergelijke meer)

Wanneer er een Boot Manager is geïnstalleerd, staat op het MBR code die de Boot Manager activeert. Deze Boot Manager toont dan een menu waarin u kunt kiezen welk besturingssysteem u wilt starten.

Trek u van het MBR en de Boot Manager nog niet te veel aan... de meeste Linux installaties regelen dit volledig automatisch. Kennis hierover is meestal pas nodig als het ernstig mis gaat, of wanneer u Linux terug wilt verwijderen en de Windows boot-code op het MBR wilt herstellen.

Hoe dit alles te installeren naast je XP?!

Zoals vermeld: de linux-installatie regelt dat wel.
Als u het toch zelf wilt doen, dient u de documentatie van de Boot Manager van uw keuze na te lezen.

je bedoeld de interface?!

"look and feel" betekent idd vooral de interface.

Heb ik volgens mij niet.

ok then

wat is een compiler?!

een compiler is, simpel gezegd, een programma dat broncode (geschreven in C, C++, ...) omzet naar de machinetaal van uw processor, zodat het kan worden uitgevoerd.

Onder Windows heb je compilers enkel nodig als je zelf software ontwikkelt. Onder Linux gebeurt het echter wel eens dat een software-pakket nog moet worden gecompileerd na het downloaden. Linux-programma's zijn meestal geschreven in C of C++ en vereisen de gcc compiler om te gecompileerd te kunnen worden. Dat deze bij Ubuntu standaard niet aanwezig is, vind ik nogal on-Linux (in lack of a better term).

Kortom wil je een beetje hetzelfde als XP, dan kun je het best een Suse Linux nemen?

neen, de look and feel hangt in grote mate af van de Desktop Manager (meestal KDE of GNOME).
KDE en/of GNOME zijn op vrijwel elke Desktop Linux distributie aanwezig. Beide Desktop Managers werken met een start-menu, taakbalk, ... en voelen al snel even vertrouwd aan als Windows.

ik denk dat Ubuntu met GNOME werkt.
Bij Suse hebt u de keuze tussen de twee.

wat niet wil zeggen dat er geen verschillen zijn tussen Ubuntu en Suse... de meegeïnstalleerde pakketten bvb, zullen waarschijnlijk wel wat verschillen.

met adsl moet dat toch geen problemen geven?!

het downloaden kan idd geen probleem zijn met ADSL. Ik vermeldde het alleen even voor het geval u geen CD-images kunt branden (ik weet niet hoever uw pc-kennis reikt).

kijk eventueel even op voorhand na of uw ADSL-modem (indien de pc rechtstreeks aan de modem hangt en er geen router meer tussen steekt?) ondersteund wordt door de distributie...
Indien u via een netwerkkabel het Net op gaat, zal er hoogstwaarschijnlijk geen probleem zijn om de netwerkkaart te detecteren.

Greets,

Unicorn

U hoeft overigens niet per sé meteen wat op uw harde schijf te zetten om met Linux te kunnen experimenteren. Er zijn zogenaamde Linux Live CD's waarmee u kunt opstarten en die u meteen in een Linux-omgeving planten. Wel rekening mee houden dat u nog een extern medium nodig heeft (harde schijf, usb-disk, ...) als u documenten wil opslaan. Alle instellingen gaan normaliter ook bij elke herstart verloren als u geen extra opties meegeeft.
Een voorbeeld van zo'n Live CD is Knoppix.

heb dit als wijze van proef even gedaan. Maar is die interface van Linux ook in het nederlands te krijgen?!

en is die Knoppix (dus dat experiment via cd) ook met Nederlandse interface te krijgen?!

Wil je een info over GNU/Live Linux cd's?

Dus cd's die je kan gebruiken als opstartbaar medium, en waarvan je een heel besturings systeem, en onwaarschijnlijk veel goede software mee kan bollen op bijna elke gast computer.


Je wil meer info over een Nederlandse taal instelling? Wel bij het opstarten van een GNU/Linux installatie zal 1 van de 1ste dingen die je moet doen, het instellen van de taal en het toetsenbord zijn. Dan volgt de rest in het Nederlands.
Voor een Nederlandstalige GNU/Linux live cd kan je misschien een kijkje nemen hier:

https://www.knoppix.nl

of hier:

https://mandrivaclub.nl/site/mcnlive.php

Indien je wil experimenteren:

Er zijn veel GNU/Linux live cd's, er zijn er zelfs van nog geen 50Mb groot (damnsmalllinux). Maar indien je een overzicht zou zien, zou je allicht door de bomen het bos niet meer zien. Er zijn ook GNU/Linux versies die je kan opstarten vanaf een paar floppies (floppix).

Hou rekening met volgende hints:

indien je in het verleden in de verleiding bent gekomen om "goedkopere" hardware aan te schaffen die MS/Mac only compatibel is, dan zal het moeilijker of zelfs helemaal niet mogelijk zijn om die dingen aan de praat te krijgen onder een ander os. Ik denk hier bijvoorbeeld aan een bepaald type ADSL modem dat je aansluit via USB aan je computer en dat gestuurd word door software onder je besturings systeem.

indien er een hardware probleem bestaat in je configuratie van je hardware is daar dikwijls wel degelijk iets aan te doen, maar je moet de moed hebben om even te gaan zoeken en te lezen wat er op je scherm verschijnt, iets wat echte ms gebruikers soms reeds lang verleerd zijn.

Maar nog een antwoord op je allereerste vraag is feitelijk:
ja, je kan een GNU/Linux draaien terwijl je al een ander operating systeem draait. Meer zelfs, dat is precies wat ik op het moment doe: ik bol nu GNU/Linux DamnSmallLinux als gast os, in emulatie QEMU, onder Microsoft windows xp professional. Maar je moet er dan rekening mee houden dat je er al iets meer moet van kennen en dat er beperkingen zijn. Beperkingen naar software en naar hardware. Het is dan ook een emulatie.

Die ruimte creëer je door de Windows-partities die je nu hebt staan op de harde schijf kleiner te maken.

Dan kunnen nieuwe partities worden aangemaakt voor de Linux-bestanden en de swapruimte.

Deze verkleiningsoperatie kan gedaan worden vanuit de Suse installatie. Er wordt u de keuze geboden om een Windows partitie te verwijderen, of kleiner te maken.
Kijk hier eventueel eens voor meer info, in sectie 1.5.4.3 en 1.5.4.4

Het is overigens een goed idee om eens een schijfcontrole en een defragmentatie te laten lopen in Windows vooraleer u de partities aanpast.

Greets,

Unicorn

toch geen Suse ?

anders weet ik niet meteen iets dat gevaarlijk kan zijn bij de installatie... let eventueel wel wat op wat u doet bij de instellingen voor de videokaart en zo, maar voor de rest...

ik weet alleen niet hoezeer de amd64 architectuur al ondersteund wordt door de Linux-wereld.
Als die ondertussen stabiel ondersteund wordt, zoveel te beter, u zult meer uit uw 64-bits processor halen als uw operating system er op voorzien is.

Greets,

Unicorn